Nga promovimi i librit të Elena Gjikës “Shqiptarët në Rumani – Historia e princërve Gjikaj në shek. XVII, XVIII dhe XIX”, botuar nga Shtëpia Botuese “Kadeli
Në takim merrnin pjesë profesorë të Fakultetit, akademikë, ambasadori Rumanisë në Tiranë, Sh.T.Z. Mircea Perpelea si dhe studentë të degës së Historisë.
Në fjalën e hapjes Dekani i FHF, prof.dr. Sabri Laci vlerësoi figurën e Elena Gjikës si dhe botimin në shqip të “Shqiptarët në Rumani” duke theksuar faktin se ky libër është një kontribut i rëndësishëm për njohjen e periudhës së Rilindjes, jashtë kufijve.
Ambasadori i Rumanisë në Republikën e Shqipërisë Sh.T.Z. Mircae Perpelea, në fjalën e tij theksoi konsideratën e lartë që ka populli rumun për familjen e njohur të Gjikajve, si edhe bashkëpunimin e madh kulturor mes dy popujve. Ai përmendi që kjo familje ka nxjerrë 25 drejtues të lartë politikë gjatë Rilindjes dhe ka kontribuar fuqishëm në vetëdijen kombëtare rumune. Po ashtu, ambasadori Pirpelea shprehu vlerësimet e larta për Elena Gjikën, intelektualen e dimensionit evropian të shek. XIX.
Prof.as.dr. Eva Hyskaj në analizën e saj për librin theksoi se Arkitektura e punimit e konceptuar me 9 krerë në një vëllim prej 355 faqesh harmonizohet në mënyrë dinamike në funksion të evidentimit të modelit politik dhe administrativ që përfaqësonin principatat e vllahisë e moldavisë për t’u lidhur me mekanizmat shtytës të këtij funksioni dhe në territorin ballkanik, politika e të cilit ndikohej sigurisht edhe nga familja dinastike e Gjikajve.
Deri në vitet 1700, (sic përshkruhet në pjesën Rumania para fanariotëve) identiteti personal i rumunëve përcaktohej nga vendbanimi (fshati), feja (ortodokse apo myslimane) dhe klasa (bujar apo fshatar). Ndërgjegjësimi për identitetin etnik u rrit si rrezultat i ndikimit të faktorëve të jashtëm e të brendshëm. Hapi i parë ishte ndërgjegjësimi për konfliktin me grekët fanariotë.
Në këtë liber, autorja i kushton vëmendje jo thjesht interesit politik, por edhe kuptimit e veprimit të vektorëve që asistuan procesin e krijimit te shtetit duke ndalur tek fakti qe Revolucioni grek kishte një ndikim të madh mbi Rumaninë. Ngjarjet e 1821-shit treguan haptas që bujarët rumunë kujdeseshin për interesat e tyre dhe nuk synonin ta ndërronin sundimin turk me atë grek.
Brenda këtij libri pjesë e shqyrtimit janë edhe aspektet e fqinjësisë, duke faktuar përparësitë dhe mangësitë e familjes dinastike në marrëdhëniet mes vedi e me fqinjët.
Në fund te librit, trajtohet struktura administrative etnike dhe dinastike e shtetit, ku hyn në lojë edhe territori si aspekt me peshë i kombit.
Prof.as.dr. Mark Marku në fjalën e tij u përqëndrua kryesisht në aspektin publicistik të punës së Elena Gjikës, marrëdhëniet e saj më emrat më të njohur të Rilindjes shqiptare dhe sidomos kontributin e intelektualëve shqiptarë të cilët botuan jo vetëm vëprat e tyre në Rumani, por po ashtu edhe zhvillimin e shtypit shqiptar në Rumani.
